Nawet niewielkie ilości alkoholu, niegroźne dla dorosłych, zaburzają procesy rozwojowe dzieci i młodzieży. Dotyczy to nie tylko rozwoju biologicznego, ale także rozwoju emocjonalnego, intelektualnego, duchowego oraz społecznego.
Jak alkohol wpływa na rozwój emocjonalny?
W okresie dorastania alkohol zaburza rozwój dojrzałości emocjonalnej, gdyż wychowanek kojarzy przyjemne stany emocjonalne z alkoholem, a nie z prawdziwymi wydarzeniami życiowymi czy więziami międzyludzkimi, w ten sposób zaczyna tracić kontakt z rzeczywistością. Zamiast odkrywać prawdę o sobie i o życiu w naturalnych i autentycznych doświadczeniach osobistych, uczy się manipulować własnymi uczuciami. Wzbudzanie różnych uczuć za pomocą alkoholu czy innych środków pobudzających, uszkadza naturalne zdolności do reagowania uczuciowego. Według J. Mellibrudy:
„sztuczne pobudzanie się lub uspakajanie utrudnia radzenie sobie z prawdziwymi przyczynami naszych trudności osobistych. Chemiczne uśmierzanie przykrych uczuć tworzy uzależnienie i obniża odporność na cierpienie. Człowiek uczy się, że można przy pomocy alkoholu cierpienie przekształcać w specyficzny rodzaj stanu przyjemnej ulgi. Dlatego dolegliwości fizyczne i psychiczne zamiast odstręczać go od alkoholu, skłaniają go do dalszego picia”.
Jak alkohol wpływa na rozwój intelektualny?
Alkohol zaburza rozwój intelektualny w wieku dorastania, a także ma wpływ na procesy związane z uczeniem się i zapamiętywaniem. Przykładem błędnego myślenia jest przekonanie niektórych młodych, że sięgają po alkohol tylko po to, aby potwierdzić własną dorosłość i niezależność. Gdy pojawiają się szkody alkoholowe w realnym życiu, w umyśle niemal automatycznie występują zniekształcenia, które likwidują informację o szkodliwości picia przy zachowaniu pozorów wolności i logicznego myślenia. Utrudnia to racjonalne myślenie i dostrzeganie szkód powodowanych przez alkohol oraz uniemożliwia skuteczne powstrzymanie się od picia.
Alkohol zaburza również rozwój sfery duchowej młodego człowieka. To właśnie duchowość określa w głównej mierze postawę wobec samego siebie oraz wobec świata osób i rzeczy. Bez bogactwa sfery duchowej życie młodego człowieka staje się dramatycznie bolesne i bezsensowne. O znaczeniu duchowości niech świadczy wypowiedź 16-letniego chłopca:
"dlaczego miałbym sobie nie szkodzić piciem alkoholu i po co mam dbać o swoją przyszłość, skoro nie widzę sensu życia".
Jak alkohol wpływa na zachowanie?
Osoby młode pod wpływem alkoholu zmieniają swoje zachowanie, stają się bardziej rozluźnione, smutne – stają się przez jakiś czas weselsze, nieśmiałe – zmieniają się w odważne itd. Ponieważ alkohol uśmierza przykre przeżycia pojawiające się przy okazji niepowodzeń, osoby młode pijące alkohol są mniej motywowane do uczenia się umiejętności potrzebnych w życiu, służących podejmowaniu odpowiedzialnych decyzji czy radzenia sobie z trudnościami. Rezygnują z życia w rzeczywistości i coraz bardziej wchodzą w świat iluzji.
Zobacz też: Czym jest alkoholizm?
Jakie moralne skutki może mieć picie alkoholu?
Oprócz skutków psychofizycznych, sięganie po alkohol w wieku dorastania powoduje także negatywne skutki moralne, skutki społeczne oraz zaburzone więzi z samym sobą i z innymi ludźmi.
Negatywne skutki moralne to przede wszystkim: poczucie winy, niepokój moralny, łamanie zasad moralnych także w innych sferach życia, osłabienie siły woli, wrażliwości sumienia, zdolności do panowania nad sobą i do wewnętrznej dyscypliny.
Nadużywanie alkoholu i uzależnienie alkoholowe powodują między innymi następujące skutki społeczne:
- trudności w zdobyciu umiejętności szkolnych i zawodowych, w podejmowaniu funkcji społecznych, we współpracy i respektowaniu norm współżycia w środowisku rodzinnym oraz sąsiedzkim itd.;
- kształtowanie się negatywnych postaw społecznych, takich jak cynizm, znieczulica społeczna, nierzetelność, nieodpowiedzialność, wulgaryzacja języka, brutalizacja i prymitywizacja życia, zanik zainteresowań wartościami wyższymi.
Badania doświadczalne podkreślają znaczenie obecności czynnika picia alkoholu w wielu poważnych i śmiertelnych urazach, w tym w wypadkach samochodowych, wypadkach rowerowych, katastrofach lotniczych, utonięciach, samobójstwach i zabójstwach.
Alkohol, po który sięgają młodzi, niszczy kontakt człowieka z sobą. Wyraża się to przez: żal do siebie, lęk, agresję, oszukiwanie samego siebie, krzywdzenie siebie, bunt aż do stanów samobójczych. Zaburzone zostają więzi z innymi ludźmi, co prowadzi do osamotnienia i izolacji w wieku, w którym jest potrzebna przyjaźń i wsparcie innych. Unika się więzi opartych na prawdzie i miłości, a preferuje więzi oparte na manipulowaniu drugim człowiekiem, na uzależnieniu go od siebie czy na posługiwaniu się nim dla własnych celów. W konsekwencji prowadzi to do wchodzenia w kręgi rówieśnicze o charakterze patologicznym. W takim środowisku są nawiązywane relacje chore i destrukcyjne dla wszystkich. W przypadku młodego człowieka, który sięga po alkohol, zostaje zaburzona jego więź z Bogiem. Wyraża się to załamaniem się życia religijnego, lękiem przed Bogiem i oskarżaniem Boga. To wszystko jeszcze bardziej osłabia sferę duchową i moralną.
Przedstawione tu motywy i czynniki warunkujące wczesną inicjację alkoholową oraz jej skutki wśród dzieci i młodzieży, powinny stanowić podstawę do promocji stylu życia bez alkoholu, poprzez oddziaływanie psychoedukacyjne adresowane do uczniów, nauczycieli i rodziców.
Zobacz też: Objawy alkoholizmu
Fragment pochodzi z książki "Pomóż uzależnionym!", autor Marian Łakomski (wydawnictwo Impuls, Kraków 2007). Publikacja za zgodą wydawcy. Bibliografia dostępna u redakcji.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
